نوشته‌های تاریخی نشان می‌دهد که بشر حدود شش هزار سال پیش از مواد مخدر برای تسکین دردها و آلام خود استفاده می‌کرده است. نوشته‌هایی که از تمدن سومری‌های جنوب بین‌النهرین باقی‌مانده، بیانگر این است که سومریان از کهن‌ترین اقوامی بودند که نه تنها از تریاک استفاده می‌کردند، بلکه نام گیاه «شفابخش» نیز بر آن نهاده بودند و این گیاه شفا‌بخش در طول زمان به آفت سلامت تبدیل شد ومیلیون‌ها نفر را بیمار کرد.

ما همواره در طول تاریخ، دو نوع بشر داشته‌ایم ؛ گروهی که با تلاش و مراقبه و تهذیب نفس،مراحل سیر و سلوک را پیموده، به مرحله خودسازی رسیده‌اند و گروهی که به تنابله یا تنبل‌ها مشهورند و چون حال و حوصله طی طریق نداشته‌اند با جور کردن زغال خوب و رفیق بد و شیره خشخاش،به خودسازی پرداخته و با دست‌کاری در شعر حافظ خوانده‌اند که:

«اوقات خوش آن بود که با دود به سر شد

 باقی همه بی‌حاصلی و بی‌خبری بود »

گروهی مثل انوشه انصاری با فنون فضا‌نوردی آشنا شده و با فضا‌پیمای سایوز به فضا رفته‌اند و گروهی حالش را نداشته، با استعمال روان‌گردان راهی فضا شده، به سیر آفاق پرداخته‌اند. گروهی با مطالعه و مهارت‌آموزی،هر گره فروبسته را به سرانگشت خرد باز کرده و گروهی با قرصی و پکی و استنشاقی به جنگ شکست‌های عشقی و عاطفی و استرس‌های شب امتحان و افسردگی ناشی از نمره نگرفتن و معضل غنی‌سازی اوقات فراغت رفته‌اند و همیشه هم دست خالی بازگشته‌اند.

از آنجایی که اختراعات بشری پاسخی به تنبلی و راحت‌طلبی انسان‌هاست؛(مثلا زیپ‌دار شدن شلوار به جای تکمه یا دکمه) تنبلی گروه تنابله هم باعث شد که در دنیای مواد مخدر اختراعاتی چند به ثبت برسد و در فرم و ساختار آن تغییراتی صورت بپذیرد؛ مثلا چون جور کردن زغال خوب و منقل و حقه وافور و آتش‌گردان و حمل و نقل آنها کاری صعب و دشوار بود، مدل سیخ و سنجاقی و پیک‌نیکی و قل‌قلی اختراع شد.

قُلقُلی (gholgholi)ابزاری بود متشکل از یک قوطی نیمه‌پر از آب، با سری بسته و مابقی ماجرا و برای استعمال تریاک استفاده می‌شد. و پیک‌نیکی روش دیگری بود.

از آن جایی که پیک‌نیکی و قل‌قلی کار کردن دنگ و فنگ خاص خودش را داشت، مشتاقان بی‌حال استعمال مواد، دنبال کشف راه‌های آسان‌تری برای رفتن به عالم هپروت و نابود کردن خودشان بودند. دراینجا بود که فرصت‌طلبان با استفاده از فناوری و علم، به فکر اختراع مواد مخدر صنعتی افتادند تا رهپویان دمغ و بی‌حال و رمق، راحت‌تر بتوانند از خماری به سر منزل نشئگی برسند و درعالم خلسه،سر در جیب مکاشفت فرو ببرند و در بحر توهم مستغرق شوند واین‌گونه شد که موادی به نام‌های متیل آمفتامین، شابو، آیس، کریستال مت، شیشه و... راهی بازار شد؛ موادی که خرید و استعمال آن راحت بود و تاثیراتش سریع‌تر و زودتر آدمی را به کام مرگ و نابودی می‌کشاند.

امروزه حتی مواد مخدر به صورت شامپو، دستمال مرطوب‌کننده و کرم ساخته می‌شود و می‌توان پیش‌بینی کرد که فردا پس فردا استعمال این مواد از طریق دانلود آن در اینترنت و از راه چشم هم امکان‌پذیر بشود.

فروشندگان مواد مخدر صنعتی برای موادی که عرضه می‌کنند با چنین ادعاهایی کلاه از سر آدم‌ها بر‌می‌دارند و بر سر سلامتی کلاه می‌گذارند:

Euphoria سرخوشی (نشئگی)

Increased alertness and awareness افزایش آگاهی و هشیاری

Increased wakefulness and arousal افزایش بیداری و برانگیختگی

Increased energy and motivation افزایش انرژی و انگیزه

Mental stimulation/increased concentration تحریک ذهنی

Increased sociability افزایش جامعه‌پذیری (اجتماعی شدن)

Mild empathogenic effects اثرات خفیف مشابه مواد روان‌گردان امپاتوژن

Diminished perception of the requirement for food and sleep کاهش نیاز به مواد غذایی و خواب

و حاصل این مزایای تو‌خالی، بی‌حالی و ناخوش‌احوالی دانشجویی بود که روی تخت بیمارستان می‌گفت: «صد میلی‌گرم از این مواد را به مبلغ 300 هزار تومان خریدم. اولش در باغ سبز نشان داد اما کم‌کم اثرات مخرب آن تا حد جنون پدیدار شد.»

بعضی‌ها با وجود اینکه آثار مخرب روان‌گردان‌ها را در این و آن دیده‌اند، اما باز درس عبرت نگرفته، می‌خواهند خود، رسیدن تا مراحل جنون را تجربه کنند. از آنجا که مخچه این گروه مصداق «نرود میخ آهنی در سنگ» است، ای کاش چیزی هم به نام «روان‌بند» اختراع می‌شد؛ یعنی وسیله‌ای که بتواند دست و پای روان را ببندد تا هیچ روان‌گردانی نتواند آن را ببرد بگرداند.

به امید روزی که مواد مخدر به زباله‌دان تاریخ سپرده شود تا ساکنان زباله‌دان تاریخ، حالش را ببرند.

مصطفی مشایخی

شاعر، نویسنده و طنزپرداز